Çocuklarımızın, eğitim almaları gereken yaşlarda çalışma yaşamında bulunmaları, sağlık ve güvenliklerini, sosyal ve fiziksel gelişmelerini olumsuz yönde etkilemektedir. Küresel bir sorun olan çocuk işçiliğini önlemek amacıyla Birleşmiş Milletler tarafından 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliği ile Mücadele Günü olarak ilan edilmiştir.
Türkiye’de çocuk işçiliği biçimleri sokakta, küçük ve orta ölçekli işletmelerde ağır ve tehlikeli işlerde, tarımda aile işleri dışında ücret karşılığı gezici ve geçici tarım işlerinde çalışma olarak belirlenmiştir. Çocuk işçiliği çocukları sosyal yaşamdan uzaklaştırmakta, okuldan uzak kalmasına neden olmakla birlikte çocukların şiddet ile istismara maruz kalma riskini arttırmaktadır. Söz konusu çalışma türlerinde 18 yaş altında hiçbir çocuk çalıştırılamaz. Ülkemiz, Çocuk Hakları Sözleşmesi ve Çocuk İşçiliğinin Önlenmesine yönelik BM Uluslararası Çalışma Örgütünün Sözleşmelerine taraf ülke konumundadır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 71. Maddesi başta olmak üzere çocukların çalışma ve eğitim hayatları ile ilgili hükümler ve bu hükümlerin etkili bir şekilde uygulanması için cezai yaptırımlar da mevzuatımızda açıkça ifade edilmektedir.
Bu çerçevede Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, özellikle çocuk işçiliğinin en kötü biçimlerinden olan sokakta çalışmayı ve dilenmeyi engellemek için hizmetler yürütmektedir. Çocukların sokakta çalışmasına yönelik; sosyal hizmet il müdürlüklerine bağlı kuruluşlardan Sosyal Hizmet Merkezi bünyesinde yürütülmekte olan çalışmalar kapsamında, görevli meslek elemanlarından oluşan ekipler her hafta sokakta alan çalışması yaparak; çalışan/çalıştırılan çocukların tespitini yapmaktadır. Yapılan alan çalışmaları neticesinde çocukları sokakta dilenmeye ya da çalışmaya iten sebepler yapılan incelemelerle değerlendirilmekte, ekonomik yoksunluk nedeniyle sokakta çalıştığı ve dilendiği tespit edilen çocuklar ve ailelerin sosyal yardımlarla desteklenmesi sağlanmaktadır.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının genel bir politikası olarak 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliği İle Mücadele Günü kapsamında, sokakta çalışan ve risk altında bulunan çocuklara yönelik; çocukların sokakta çalıştırılmasının engellenmesini, sokakta karşılaşabilecekleri risklerden korunmalarını, eğitim hayatlarına devam etmelerini toplumsal bilincin artırılması ve ailelerimizin kendilerine sunduğumuz destekler hakkında bilgi sahibi olması, geleceğimizin teminatı olan çocuklarımızın, eğitimlerini eksiksiz şekilde almaları, sağlıklı ve güçlü bir şekilde hayata hazırlanmalarını, çocuklarımıza hak ettikleri yaşam koşullarını sağlamak en temel hedef olarak belirlenmiştir.
Mahmut Sami KÖKTAŞ
Sosyal Hizmet